Lương khởi điểm tăng, phụ cấp mở rộng: Có tạo nên “làn sóng” thí sinh vào trường y?

19/12/2025 26 lượt xem

(NB&CL) Quốc hội chính thức thông qua Nghị quyết về tiền lương, phụ cấp ngành y, theo đó từ 1/1/2026, bác sĩ mới ra trường được xếp lương bậc 2, kèm phụ cấp 70–100%, nâng thu nhập lên khoảng 10 – 12 triệu đồng mỗi tháng.

GS.TSKH. Dương Quý Sỹ, Ủy viên Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển Nhân lực, Chủ tịch Hội đồng Trường Cao đẳng Y tế Lâm Đồng cho rằng sự thay đổi này là không đáng kể, không đủ để tạo ra “cú hích” để thu hút người học vào học tập tại các trường y khoa.

Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ những đặc thù cốt lõi của nghề y: Đầu vào khó, đặc biệt ở các trường công lập với điểm chuẩn cao; chi phí đào tạo lớn, thời gian học kéo dài và cường độ học tập, thực hành nặng nề ngay từ năm thứ hai; lộ trình hành nghề phức tạp khi phải thực hành 12 tháng để được cấp chứng chỉ, từ năm 2027 còn phải thi đánh giá năng lực theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh; cùng với đó là áp lực nghề nghiệp lớn, rủi ro pháp lý cao và môi trường làm việc dễ gây căng thẳng, sang chấn tâm lý.

GS Dương Quý Sỹ hướng dẫn thực hành lâm sàng tại Bệnh viện Đa khoa Lâm Đồng cho sinh viên Trường Cao đẳng y tế Lâm Đồng.

Tính đến thời điểm hiện tại cả nước có 34 cơ sở giáo dục đại học đang đào tạo ngành y; trong đó có 18 trường công lập và 16 trường tư làm nhiệm vụ đào tạo khoảng 7.000 – 8.000 tân sinh viên y khoa hàng năm để cung cấp nguồn nhân lực bác sĩ đa khoa cho các tuyến y tế.

“Dù chính sách mới đã bước đầu cải thiện thu nhập cho bác sĩ trẻ, việc xếp lương bậc 2 kèm phụ cấp 70 – 100% vẫn chưa đủ sức tạo “lực hút” đối với người học. Để bảo đảm mục tiêu tối thiểu 15 bác sĩ/10.000 dân theo tinh thần Nghị quyết 72-NQ/TW, cần những chính sách đãi ngộ mạnh mẽ, đột phá hơn nhằm thu hút khoảng 12.000-14.000 sinh viên theo học bác sĩ đa khoa mỗi năm”, GS Sỹ nhấn mạnh.

Thực tế cho thấy, phần lớn thí sinh lựa chọn ngành y không phải vì thu nhập khởi điểm mà xuất phát từ lòng yêu nghề, mong muốn được chăm sóc, chữa trị cho người bệnh và cống hiến cho xã hội. Với họ, màu áo blouse trắng là biểu tượng của trách nhiệm và sứ mệnh. Tuy nhiên, trong bối cảnh áp lực đào tạo kéo dài, cường độ lao động cao và trách nhiệm nghề nghiệp nặng nề, chính sách đãi ngộ hiện nay vẫn chưa tương xứng.

Đáng ghi nhận, chính sách phụ cấp cao cho các lĩnh vực đặc thù và vùng khó khăn đã tạo nguồn động viên lớn cho đội ngũ cán bộ y tế đang công tác tại các cơ sở y tế công lập, nhất là ở vùng sâu, vùng xa. Song, GS Sỹ cho rằng, để thu hút nhân lực y tế trẻ về các địa bàn khó khăn, cần có những đột phá mạnh mẽ hơn về cơ chế thu hút và đãi ngộ, đồng thời hạn chế sự chênh lệch quá lớn về thu nhập giữa hệ thống y tế công lập và tư nhân.

Bảo đảm sự công bằng trong chế độ tiền lương giữa y tế công và tư không chỉ là vấn đề quyền lợi người lao động, mà còn là điều kiện tiên quyết để bảo đảm công bằng trong chăm sóc sức khỏe nhân dân. Bởi dù ở khu vực nào, người thầy thuốc đều chung một sứ mệnh phục vụ sức khỏe cộng đồng.

Về chất lượng đào tạo, GS Sỹ khẳng định việc cải thiện lương khởi điểm không làm thay đổi chất lượng đầu vào các trường y, bởi lâu nay công tác tuyển sinh và đào tạo bác sĩ luôn được giám sát chặt chẽ bởi Bộ Y tế, từ chuẩn đầu vào đến chuẩn năng lực đầu ra. Điều đáng quan tâm hơn là các chuyên ngành đang thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng như hồi sức cấp cứu, y học dự phòng, giải phẫu bệnh. Với những lĩnh vực này, xếp lương bậc 2 và phụ cấp 100% vẫn chưa đủ hấp dẫn.

Cách tiếp cận phù hợp hơn, theo GS Sỹ là Nhà nước cần hỗ trợ trực tiếp cho người học ngay từ khâu đào tạo, như miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập, tương tự các chính sách đã triển khai theo Nghị định số 238/2025/NĐ-CP. Đây là giải pháp căn cơ để thu hút người học vào các chuyên ngành khó, đồng thời bảo đảm nguồn nhân lực y tế bền vững trong dài hạn.

Thực tế cho thấy, dù còn nhiều khó khăn, đội ngũ cán bộ y tế trong hệ thống công lập vẫn luôn gắn bó, tận tâm với nghề, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trong chăm sóc sức khỏe nhân dân trên khắp các vùng miền. Số sinh viên y khoa e ngại gắn bó lâu dài với y tế công lập chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ, phần nào xuất phát từ công tác hướng nghiệp chưa sâu sắc ở bậc phổ thông.

Ưu thế lớn của hệ thống y tế công lập là tạo điều kiện cho thầy thuốc trẻ được đào tạo nâng cao trình độ liên tục, có vị trí việc làm ổn định và lộ trình phát triển nghề nghiệp rõ ràng. Vì vậy, cùng với chính sách đãi ngộ, nhà trường, gia đình và xã hội cần tăng cường định hướng nghề nghiệp, giúp người học hiểu đầy đủ về trách nhiệm, giá trị và cơ hội của nghề y.

Để thực hiện hiệu quả mục tiêu bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân theo tinh thần Nghị quyết 72-NQ/TW, ngành y rất cần những chính sách đột phá hơn nữa trong thu hút, đào tạo và đãi ngộ nguồn nhân lực – từ giảng đường đến bệnh viện, từ tuyển sinh đến sử dụng sau đào tạo. Chỉ khi đó, đội ngũ thầy thuốc mới thực sự yên tâm cống hiến cho sứ mệnh “một nước Việt Nam khỏe mạnh”.

———————————————————–
Tác giả: (Nguồn: Nhà báo & Công luận)