Góp ý văn kiện Đại hội XIV của Đảng: Giáo dục và đào tạo là động lực then chốt để Việt Nam đột phá phát triển trong kỷ nguyên mới

07/11/2025 11 lượt xem

(CLO) Bước vào giai đoạn 2026-2030 và tầm nhìn đến 2045, nền giáo dục Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để tái thiết mô hình, đột phá chất lượng, đón bắt xu hướng toàn cầu và tạo dựng lợi thế cạnh tranh quốc gia bằng tri thức, công nghệ và nhân tài.

Trao đổi với phóng viên Báo Nhà báo và Công luận, GS.TSKH.Dương Quý Sỹ, Ủy viên Hội đồng Quốc gia Giáo dục & Phát triển nhân lực, Chủ tịch Hội Y học Giấc ngủ Việt Nam khẳng định: Với sự lãnh đạo tài tình và sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, sức mạnh khối Đại đoàn kết dân tộc và sự hội tụ của trí tuệ Việt Nam trong và ngoài nước, chúng ta hoàn toàn tin tưởng rằng nền giáo dục Việt Nam sẽ phát triển mạnh mẽ, góp phần quan trọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc, khẳng định vai trò và vị thế Việt Nam trong kỷ nguyên mới của nền văn minh nhân loại.

GS.TSKH.BS Dương Quý Sỹ trân trọng cảm ơn Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị quán triệt – triển khai các Nghị quyết Trung ương về sự quan tâm của Lãnh đạo Đảng đối với lực lượng nhà giáo và các cán bộ y tế trong thời gian qua.

+ Quan điểm về giáo dục của Đảng được thể hiện như thế nào trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV thưa giáo sư?

– Dự thảo văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng ta tiếp tục khẳng định tầm nhìn chiến lược của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục, dựa trên nền tảng tư tưởng chủ đạo “giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu”, là động lực để xây dựng “quốc gia phát triển, phồn vinh, hạnh phúc”.

Trên nền tảng thành tựu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục theo tinh thần các Nghị quyết trung ương, dự thảo báo cáo chính trị trình Đại hội XIV đã đặt ra một yêu cầu cao hơn, mang tầm nhìn thời đại nhằm kiến tạo một nền giáo dục Việt Nam hiện đại, công bằng, tiên tiến, hội nhập sâu vào tri thức toàn cầu, và đủ tầm đáp ứng mục tiêu phát triển quốc gia đến năm 2045.

Về giáo dục và đào tạo, tư tưởng chủ đạo của dự thảo văn kiện nhằm định hình nền giáo dục Việt Nam theo hướng “chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế”; đồng thời thích ứng với các xu thế mới của giáo dục thời đại trong chuyển đổi số, đột phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, tự chủ đại học, và phát triển hệ sinh thái học tập suốt đời.

Dự thảo văn kiện Đại hội XIV đã khẳng định tầm nhìn trí tuệ của Đảng ta về giáo dục và đào tạo, những đột phá quyết sách chiến lược mang tính cách mạng, luôn đặt mỗi con người Việt Nam vào trung tâm của sự phát triển về giáo dục và đào tạo, lấy nhà trường làm nôi tri thức, xã hội là môi trường nuôi dưỡng nhân cách con người, khơi dậy khát vọng cống hiến của toàn dân tộc, đề cao trách nhiệm với cộng đồng và sáng tạo của thế hệ trẻ.

Giáo dục luôn là cội nguồn của sức mạnh dân tộc Việt Nam.

+ Theo giáo sư, dự thảo Văn kiện Đại hội XIV nêu quan điểm gì để tạo đột phá trong đào tạo nguồn nhân lực “vừa hồng – vừa chuyên”?

– Dự thảo văn kiện Đại hội XIV cũng nêu bật quan điểm đặt giáo dục và đào tạo vào vị trí trung tâm của chiến lược phát triển nhanh và bền vững đất nước; gắn giáo dục với khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế; coi phát triển con người là nền tảng của phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ môi trường.

Quan điểm chỉ đạo của dự thảo văn kiện Đại hội XIV cũng đã khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, khát vọng vươn lên, năng lực sáng tạo và ý chí tự cường dân tộc; đưa ra định hướng chiến lược chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút và trọng dụng nhân tài, xây dựng đội ngũ trí thức và lực lượng khoa học công nghệ tiên phong, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.

Bên cạnh đó, quan điểm chỉ đạo của văn kiện Đại hội XIV cũng bao hàm nhiệm vụ gắn giáo dục và đào tạo với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; đào tạo thế hệ trẻ có tri thức, đạo đức, ý thức công dân và tinh thần trách nhiệm quốc gia; kết hợp hài hòa phát triển con người với bảo đảm an ninh, quốc phòng, đối ngoại và hội nhập quốc tế.

Đặc biệt, văn kiện Đại hội XIV cũng là nền tảng tư tưởng để các cơ quan chủ quản giáo dục xây dựng hệ thống giáo dục trong sạch, hiện đại, hiệu quả; nâng cao năng lực lãnh đạo và quản trị trong ngành giáo dục; thực hiện dân chủ, minh bạch, phòng chống tiêu cực, chạy theo thành tích; chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, bảo đảm kỷ cương và liêm chính học thuật.

Văn kiện Đại hội XIV của Đảng ta một lần nữa khẳng định giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu.

+ Xin giáo sư cho biết, Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đặt mục tiêu gì đối với việc xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới?

– Dự thảo báo cáo chính trị trình Đại hội XIV khẳng định giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, giữ vai trò quyết định tương lai dân tộc. Đảng ta định hướng xây dựng nền giáo dục Việt Nam hiện đại, công bằng, “chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế”, hướng tới phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ.

Văn kiện Đại hội cũng nêu bật trọng tâm chiến lược tạo sự đột phá trong giáo dục và đào tạo là cần phải triển khai đồng bộ các chương trình mục tiêu quốc gia về hiện đại hóa giáo dục, đột phá phát triển giáo dục công lập là nòng cốt, nhưng đồng thời khuyến khích đầu tư phát triển giáo dục ngoài công lập.

Tiếp tục chú trọng phát triển giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông theo hướng tiên tiến và chuẩn hóa; hiện đại hóa đại học và phát triển một số trường đại học nghiên cứu đẳng cấp quốc tế.

Trong giai đoạn 2026-2030 và tiếp theo, cần có một cuộc cách mạng về hội nhập quốc tế trong giáo dục và đào tạo, đẩy mạnh dạy ngoại ngữ trong nhà trường để đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai, tích hợp năng lực số và trí tuệ nhân tạo vào các chương trình giáo dục.

Yêu cầu đổi mới sâu sắc, căn bản và toàn diện hơn nữa để đưa nền giáo dục Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới.

Văn kiện Đại hội XIV định hướng đổi mới hệ thống giáo dục và đào tạo theo hướng mở, liên thông các trình độ theo khung trình độ quốc gia; chuyển từ mục tiêu giáo dục truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất, năng lực, kỹ năng nghề nghiệp, phân luồng mạnh sau trung học cơ sở và trung học phổ thông; phát triển đào tạo nghề chất lượng cao, tạo sự đột phá trong chuyển đổi số toàn diện, tạo môi trường thuận lợi cho việc học tập suốt đời.

Nội dung dự thảo văn kiện Đại hội XIV khẳng định sự tăng cường đổi mới quản trị giáo dục, trao quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình cho các cơ sở giáo dục, hoàn thiện chính sách tài chính, đầu tư cho giáo dục.

Đặc biệt dự thảo văn kiện cũng đã nêu bật sự quan tâm của Đảng ta trong phát triển giáo dục vùng khó khăn, giải quyết thiếu giáo viên, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học; tạo động lực để chủ động hội nhập quốc tế, mở rộng hợp tác đào tạo, nghiên cứu khoa học; thu hút trí thức trong và ngoài nước; đưa học sinh, sinh viên ra nước ngoài học tập và thu hút sinh viên quốc tế đến Việt Nam.

Xây dựng cơ chế phát hiện và trọng dụng nhân tài, đặc biệt trong các lĩnh vực khoa học công nghệ chiến lược. Dự thảo văn kiện cũng đưa ra những tư tưởng chủ đạo cho việc thúc đẩy xã hội học tập, phát triển mô hình giáo dục cộng đồng, đào tạo từ xa, tạo điều kiện học tập suốt đời cho mọi người và mọi lứa tuổi, nhất là vùng khó khăn; huy động mọi nguồn lực xã hội tham gia phát triển giáo dục.

+ Theo giáo sư, những tư tưởng ưu việt và tầm nhìn thời đại nào của Đảng Cộng sản Việt Nam thể hiện trong dự thảo văn kiện Đại hội XIV về chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo?

Tính ưu việt của giáo dục Việt Nam giai đoạn 2026-2030 và tầm nhìn đến 2045 không chỉ nhằm trang bị kiến thức toàn diện cho người học, mà nhằm khai phóng tư duy, năng lực sáng tạo, phẩm chất công dân toàn cầu và bản lĩnh văn hóa Việt Nam.

Đây là nhiệm vụ thiêng liêng của ngành giáo dục nhưng cũng là cơ hội lịch sử để hình thành một hệ sinh thái tri thức quốc gia tiên tiến – hiện đại; lấy chuyển đổi số thông minh, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và khoa học công nghệ để mở rộng năng lực của con người thông qua giáo dục và đào tạo, học tập suốt đời.

Giáo dục và đào tạo không còn là “một lĩnh vực then chốt” mà trở thành điều kiện sống còn của dân tộc Việt Nam.

Dự thảo Báo cáo chính trị và Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng đã đề xuất một hệ thống giải pháp đồng bộ và tiên phong, mang tính cách mạng cao trong xây dựng trường học thông minh, thực hiện chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế, chính sách ưu tiên phát triển nhân lực công nghệ cao, nâng tầm ngoại ngữ và năng lực số của học sinh – sinh viên, phát triển đội ngũ trí thức và nhà giáo, thúc đẩy liên kết quốc tế trong giáo dục, và đặc biệt tạo môi trường học tập suốt đời – một xã hội học tập đúng nghĩa theo nền tảng tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Dự thảo văn kiện Đại hội XIV giúp định hướng giáo dục Việt Nam không chỉ đơn thuần là thực hiện mục tiêu đào tạo nhân lực, mà là thiết chế một hành trình kiến tạo con người Việt Nam đậm đà bản sắc dân tộc, giàu lòng nhân ái, nuôi dưỡng tâm hồn cao đẹp, giàu tri thức và trí tuệ cảm xúc, tràn đầy khát vọng dân tộc trong hội nhập giáo dục toàn cầu.

Đó là con đường để Việt Nam bước vững chắc vào tương lai, hội nhập mà không hòa tan, sáng tạo mà không đánh mất bản sắc, phát triển nhanh nhưng bền vững – vì một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng và nhân ái.

Tầm nhìn chiến lược trong dự thảo các văn kiện Đại hội XIV chỉ có thể hiện thực hóa khi được kết nối với quyết tâm chính trị mạnh mẽ, sự đầu tư tương xứng về nguồn lực con người, tinh thần hành động quyết liệt của Chính phủ, ý chí đổi mới sáng tạo và sự chung tay của toàn xã hội.

Mỗi cán bộ quản lý giáo dục, mỗi nhà giáo, mỗi người học và toàn dân phải trở thành tác nhân của đổi mới, biến tri thức thành sức mạnh phát triển quốc gia, biến khát vọng Việt Nam hùng cường – thịnh vượng năm 2045 thành hiện thực.

+ Trân trọng cảm ơn giáo sư!

—————————————–

Tác giả: (Nguồn: Nhà báo & Công luận)